Coördinerende rol verslavingspreventie

In navolging van het advies van bureau KWINK in 2022 werkt de Ksa actief aan de ontwikkeling van een nieuwe strategie voor verslavingspreventie. Deze strategie heeft twee doelen:

• Inzicht geven in de huidige activiteiten van stakeholders, de beperkingen waarmee zij worden geconfronteerd bij het uitvoeren van hun taken voor verslavingspreventie, en het identificeren van lacunes tussen stakeholders, waarbij sommige taken mogelijk niet worden aangepakt of waar er sprake is van onderlinge verwijzing.
• Formuleren van een hernieuwde visie op de coördinerende rol van de Ksa, wat moet leiden tot een duidelijke richting voor de toekomst, en het verstrekken van eerste aanbevelingen aan stakeholders.

In 2023 is de Ksa gestart met gesprekken om input te verzamelen van betrokken partijen. Met deze gesprekken creëren we een overzicht van de stand van zaken rond verslavingspreventie. Ook ontwikkelen we een nieuwe visie over hoe we onze coördinerende rol het beste kunnen invullen.

In 2024 worden de resultaten van onder meer deze gesprekken gepubliceerd in de vorm van een geactualiseerde visie op verslavingspreventie.

Tot slot heeft de Ksa in samenwerking met de ministeries van JenV en VWS in 2023 gewerkt aan een werkagenda voor verslavingspreventie bij kansspelen. Deze is in februari 2024 gepubliceerd. In deze werkagenda zijn maatregelen opgenomen ter bevordering van verslavingspreventie. De lopende en toekomstige activiteiten, onderzoek en beleidsontwikkeling zijn gericht op vier pijlers: geïnformeerde (potentiële) spelers, passende interventies, passende zorg en kennis over (preventie van) kansspelverslaving. De werkagenda is een dynamisch document dat ook in toekomstige voortgangsrapporten aan de Tweede Kamer over kansspelen de nodige aandacht zal krijgen.

Het Vpf ondersteunt vier doelen ter voorkoming en behandeling van kansspelverslaving: een landelijk loket, een onderzoeksprogramma, anonieme behandeling en voorlichting. De middelen voor het Vpf komen uit een extra heffing voor aanbieders van risicovolle kansspelen.

In 2023 voerden meerdere partijen een opdracht uit die gefinancierd is vanuit het Vpf. Bij een aantal hiervan gaat het om het doorzetten van een opdracht uit voorgaande jaren, waaronder Hands 24x7 (Human Assistance Network for Daily Support) voor de uitvoering van Loket Kansspel en ZonMw voor het beheer van een meerjarig onderzoeksprogramma. Het Vpf droeg opnieuw bij aan een subsidieregeling van Zorginstituut Nederland (ZiN) voor de anonieme behandeling van kansspelverslaving. Daarnaast werden onder de noemer voorlichting op pilot-basis nieuwe opdrachten verleend aan Jellinek, het Trimbos-instituut en de Nederlandse Schuldhulp Route (NSR).

Loket Kansspel is er voor spelers en hun naasten die anoniem willen praten over hun gokprobleem of op zoek zijn naar informatie over dat onderwerp. Loket Kansspel is permanent bereikbaar via telefoon, chat, e-mail en WhatsApp. In 2023 heeft de Ksa de structurele bijdrage verhoogd, zodat het Loket meer ‘counselors’ kon werven. De cijfers over het aantal hulpgesprekken dat het Loket in 2023 heeft gevoerd zijn gestegen ten opzichte van 2022. Van de e-mail-optie is door cliënten niet of nauwelijks gebruik gemaakt.

ZonMw geeft, in opdracht van de Ksa, uitvoering aan het meerjarige onderzoeksprogramma Preventie van kansspelverslaving met middelen vanuit het Vpf. In het voorjaar van 2023 opende ZonMw de eerste subsidieronde (‘call’) van het programma. Er zijn 10 voorstellen ingediend en de door ZonMw ingestelde programmacommissie heeft besloten 6 voorstellen te honoreren met budget. De onderzoeken moeten uiterlijk in februari 2024 van start gaan. In overleg met ZonMw heeft de Ksa besloten om het beschikbare geld voor het beheer van het programma te verruimen om zo te werken aan de verdere verbreding van het onderzoeksveld voor kansspelverslaving in Nederland. Als gevolg hiervan moeten toekomstige subsidierondes meer inschrijvingen opleveren.

Anonieme behandeling kansspelverslaving

Net als in voorgaande jaren heeft de Ksa in 2023 een bijdrage geleverd aan de subsidieregeling anonieme ‘e-mental health’ van ZiN. Zorg die anoniem wordt verleend, kan niet gedeclareerd worden bij zorgverzekeraars. Via de subsidieregeling van ZiN kunnen ggz-instellingen anonieme behandelingen van kansspelverslaving wel declareren.

Pilotprojecten voorlichting over de risico’s van kansspelen

In 2023 zijn 3 pilotprojecten gestart die ieder vanuit een eigen invalshoek meer bewustwording creëren over de risico’s van kansspelen. Met de bijdrage vanuit het VPF herziet Jellinek zijn ‘e-learning’, die zorgprofessionals in staat stelt gokproblematiek beter te herkennen. De NSR produceert een gids op Geldfit.nl die mensen die kampen met schulden als gevolg van gokken, kunnen lezen. Tot slot ontwikkelt het Trimbos-instituut lesmateriaal als onderdeel van het programma Helder op school, om scholieren te wijzen op de gevaren van gokken. In eerste instantie zijn deze lesmaterialen gericht op het MBO; in de toekomst is uitbreiding naar het VO, HBO en WO mogelijk. Voor alle 3 de projecten geldt dat we na afloop van de pilot bekijken of structurele voortzetting mogelijk is.^*

_{* Vanaf 2022 maken alle uitvoeringsorganisaties jaarlijks een zogenoemde Stand van de Uitvoering. Het doel hiervan is om inzichtelijk te maken waar burgers in de knel kunnen komen in de uitvoering van wet en regelgeving. Dit subhoofdstuk is volgens de Ksa relevant voor de Stand van de Uitvoering.}