Voorwoord René Jansen

We hebben op dit moment 24 vergunningen voor online kansspelen afgegeven. 21 vergunningen worden daadwerkelijk ingezet voor aanbod aan consumenten, aan spelers.

Wat ik vorig jaar niet heb voorzien, is dat de Ksa nog steeds bezig is met het beoordelen van 13 vergunningaanvragen. Het duurt lang en vraagt veel capaciteit. Veel vergunningaanvragers zien we worstelen met het op orde krijgen van hun zogenaamde Controledatabank, hun datakluis. Het is in een aantal gevallen zelfs een ‘show-stopper’ gebleken. Aanbieders zijn in die gevallen duidelijk niet goed (genoeg) voorbereid geweest op de eisen die gesteld worden aan een vergunning.

Daarnaast zijn ook meerdere aanvragen ingetrokken of afgewezen in verband met ons betrouwbaarheidsoordeel op basis van een antecedentenonderzoek.

Terugkijkend hebben we gezien dat de lat hoog ligt waardoor slechts 1 op de 3 aanvragen tot nu toe tot een vergunning heeft geleid. Ik denk dat het stellen van deze hoge eisen een belangrijke voorwaarde is voor een blijvend betrouwbaar en veilig online-kansspelaanbod.

Zoals gezegd: 2022 was het eerste volledige jaar van de nieuwe online-kansspelmarkt. Ik constateer dat we in elk geval met één belangrijk doel op de goede weg zijn. De politieke doelstelling van de Wet Koa was: drie jaar na marktopening spelen minstens acht van de tien spelers bij een legale aanbieder. Wij schatten in dat inmiddels 85 procent van de online spelers gokt bij legale aanbieders. Voor een groot deel speelden zij voorheen ook al online, maar dan illegaal.

Een andere constatering is dat inmiddels ruim 36.000 burgers de bescherming van het centrale uitsluitingsregister Cruks hebben weten te vinden. Sta je ingeschreven in Cruks, dan kun je niet meer deelnemen aan hoog-risico-kansspelen, zowel landgebonden (speelhallen en vestigingen van Holland Casino) als online. Dat is een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van een gokverslaving of het beheersen van de gevolgen ervan.

Dat de legalisering van de online kansspelmarkt in grote lijnen goed is verlopen, neemt niet weg dat er ook nog veel werk te doen is. De stortvloed aan reclame voor online goksites in de eerste maanden na marktopening is niemand ontgaan. Het heeft het maatschappelijk vertrouwen in de sector evident geen goed gedaan. Ook in de loop van 2022 hebben Ksa-toezichthouders meerdere keren moeten ingrijpen bij verboden reclame-acties. Denk aan het richten van reclame (waaronder ook bonussen) aan jongvolwassenen en de inzet van rolmodellen. We hebben al meerdere boetes hiervoor uitgedeeld. Met ‘snelle interventies’ hebben we daarnaast vele overtredingen effectief beëindigd, bijvoorbeeld ten tijde van het WK voetbal voor mannen in Qatar.

We staan nu aan de vooravond van een verbod op ongerichte reclame voor ‘short-odd’-kansspelen.

Op de naleving van dat nieuwe verbod zullen we opnieuw nauwkeurig toezien; ‘kort op de bal spelend’, in voetbaltermen.

Naast de naleving van de reclameregels, zijn er verbeteringen wenselijk bij de invulling van de zorgplicht door aanbieders. Aanbieders moeten hun spelers optimaal behoeden voor een gokverslaving en voor grote financiële schade als gevolg van verlies van controle tijdens het gokken. Tijdig ingrijpen door aanbieders is een van de belangrijkste pijlers van een veilige kansspelmarkt.

We krijgen – soms schrijnende - signalen dat de zorgplicht nog niet bij iedere aanbieder afdoende is ingericht of wordt aangepakt. Ook dat vraagt dus een grote inzet van onze toezichthouders.

De resultaten van een breed onderzoek door de Ksa dat voor de zomer wordt afgerond, zal nadere handvatten bieden voor de aanpak van ons toezicht op het naleven van de zorgplicht, verwacht ik. De eerste bevindingen zijn interessant en laten zien dat de aanbieders hun zorgplicht op zeer verschillende manieren vorm hebben gegeven. Daarnaast blijkt uit de aangeleverde informatie nog onvoldoende hoe het proces rondom de zorgplicht bij de aanbieders precies verloopt. Deze bevindingen hebben ertoe geleid dat het onderzoek is uitgebreid. Minister Weerwind heeft inmiddels ook wettelijke speellimieten in voorbereiding. Bij het bereiken van die speellimieten moet als het ware de deur op slot. Het respecteren van die limieten door aanbieders zullen we, waar nodig, afdwingen.

Na de openstelling van de legale online markt blijft het tegengaan van illegaal aanbod onverminderd belangrijk. We monitoren periodiek welke 100 kansspelwebites het meest vanuit Nederland bezocht worden en acteren als we vaststellen dat er illegaal kansspelen worden aangeboden. In de praktijk zien we dat het grootste deel van de websites op zwart gaat als we aankondigen dat we gaan optreden. Het dreigen is wellicht vaak onzichtbaar, maar blijkt dus erg effectief. Daarnaast zetten we in op het aanpakken van bevorderaars zoals affiliate websites en betaaldienstverleners om het illegale spelers zo moeilijk mogelijk te maken. En in ernstige gevallen volgen uiteraard boetes.

Door onze nieuwe boetebeleidsregels zijn deze hoger dan voorheen. In december 2022 hebben we boetes opgelegd aan zeven exploitanten van illegale online gokwebsites. Samen met onze eerste boetes aan legale vergunninghouders zorgt dit ervoor dat we in 2022 een recordbedrag van 29.779.000 euro aan boetes hebben uitgedeeld. En we zijn niet alleen effectief met boetes. We hebben 5 lasten onder dwangsom opgelegd en in 40 gevallen pasten aanbieders hun gedrag aan na dreiging met sancties.

Er is dus nog werk aan de winkel! Wat ik hiervoor al noemde, is een kleine greep uit een brede portefeuille aan Ksa-taken. Die bevatten bijvoorbeeld ook het toezicht op de anti-witwasregels, de omslag naar een werkwijze op basis van data en data-analyse, het beheer van het Verslavingspreventiefonds en Cruks etc. Het lijstje is lang en ik verwijs kortheidshalve naar de hierna volgende hoofdstukken van dit jaarverslag.

In 2022 werd de Ksa 10 jaar oud. 10 jaar “oud” is tegelijkertijd 10 jaar “jong”. Ik vind dat de Ksa in die 10 jaar een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt, maar ook nog verder kan en wil groeien.

Dat zie ik terug in het rapport dat bureau KWINK heeft opgesteld als evaluatie van het functioneren van de Ksa vanaf 2017. Daarin lees ik zowel respect en waardering voor wat we hebben neergezet en bereikt, als een oproep om volgende stappen te zetten, onder meer in ons risicogestuurde en datagedreven toezicht. Die handschoen pakken we graag op.

Een ‘leven lang leren’ is ook het uitgangspunt voor ons als organisatie. Als raad van bestuur zijn we vooral erg trots op wat onze medewerk(st)ers in het afgelopen jaar (opnieuw) hebben neergezet! Dat geldt niet alleen voor onze voorhoedespelers waarover we kunnen lezen in de nieuwsberichten van de Ksa, maar ook voor de grote groep medewerkers in de bedrijfsvoering en de informatievoorziening die het fundament van onze organisatie vormt.

René Jansen, voorzitter raad van bestuur Kansspelautoriteit