Games en kansspelen steeds meer met elkaar verweven

Dit blijkt uit twee onderzoeken naar de vermenging van (social) games en kansspelen. De Kansspelautoriteit gaf in oktober 2017 opdracht tot twee vervolgonderzoeken naar social gaming (zie Kansspelautoriteit verscherpt inzicht in relatie tussen social games en gambling). Verslavingsdeskundige Dick de Bruin (CVO – Research & Cosultancy) verrichtte een literatuurstudie (Gamers en gokkers – Literatuurverkenning naar de risico’s en schadelijkheid van gamen in relatie tot gokken); onderzoeksbureau Intraval interviewde veertig - overwegend mannelijke - spelers in de leeftijd van 13 tot en met 31 jaar over hun ervaringen (Wisselwerking social games en kansspelen). Beide onderzoeken borduren voort op onderzoek in 2017 van SuperData Research, ook in opdracht van de Kansspelautoriteit (zie Spelers steken online vaker grens over tussen social gaming en betaald gokken).

Mengvormen

Dick de Bruin van CVO constateert dat er in het digitale domein in toenemende mate sprake is van mengvormen van gamen en gokken. Ook zijn beide lang niet altijd van elkaar gescheiden. Overheidsbeleid is dat dat wél het geval moet zijn. In het digitale domein is deze scheiding ver te zoeken. Bij eSports bijvoorbeeld, kan zowel worden gespeeld als gegokt. In games duiken gokelementen op, bijvoorbeeld loot boxes. En op veel websites kan zowel worden gegamed als gegokt.

Problemen met gamen

Gamen is een populaire activiteit onder jongeren en jongvolwassenen. Soms leidt gamen tot psychologische en/of sociale problemen. Naar schatting vertoont 3 tot 5 procent van de 12-16 jarigen risicovol gamegedrag; bij minder dan 1 procent zou sprake zijn van een gameverslaving.

Uit de literatuur is bekend dat blootstelling aan kansspelen op jonge leeftijd het risico verhoogt op kansspelverslaving op latere leeftijd. Het CVO-onderzoek constateert dat uit de literatuur niet duidelijk wordt of, en zo ja in hoeverre, problematisch gokken het gevolg is van gamen en beveelt daarom nader onderzoek aan, ook naar de specifieke situatie in Nederland.

Helft stapt over van gamen naar gokken

Het Intraval-onderzoek levert als belangrijke conclusie op dat ongeveer de helft van de geïnterviewde jongeren op enig moment (online) de overstap maakt van social gaming naar betaald gokken. Ze zien dit zelf niet als een overstap. Dit komt onder meer doordat de jongeren niet zijn gestopt met het spelen van social games, nadat ze zijn begonnen met het spelen van kansspelen. Ze zeggen ook gamen en kansspelen goed uit elkaar te kunnen houden.

Verslavende werking

Vrijwel alle jongeren zijn van mening dat zowel het spelen van social games als kansspelen risico’s met zich meebrengt. Die risico’s bestaan in beide gevallen uit de verslavende werking ervan en (te) veel geld uitgeven. De verslavende werking van social games zit in het steeds beter willen worden, de virtuele beloning die je krijgt als je een bepaald niveau bereikt, de wil om te winnen en de aantrekkelijkheid van het spel. Voor sommige jongeren geldt daarnaast dat ze groepsdruk voelen (games worden nogal eens in teamverband gespeeld). Het meest verslavende aspect van kansspelen zit vooral in - steeds weer - de hoop een groot bedrag te winnen. Voor zowel games als kansspelen geeft ongeveer de helft van de jongeren aan niet of nauwelijks informatie te ontvangen over de risico’s van het spelen. Als ze informatie krijgen, zijn ouders de belangrijkste informatiebron.

Overeenkomsten

Uit het onderzoek van Intraval blijkt verder dat de meeste jongeren overeenkomsten én verschillen zien tussen social games en kansspelen. De overeenkomsten: het is beide een spel, beide kunnen alleen en in groepsverband worden gespeeld, beide zijn een sociale activiteit en in beide zitten aspecten van gokken. Wat dit laatste betreft werden vaak loot boxes genoemd. In veel games zitten dergelijke schatkistjes. De inhoud maakt het spel soms alleen mooier, soms wordt de kans op winnen groter. Op wat er in zo’n loot box zit, is geen invloed uit te oefenen. De Kansspelautoriteit waarschuwde eerder voor loot boxes. Uit onderzoek bleek dat een aantal loot boxes strijdig is met de Wet op de kansspelen.

Verschil

Het belangrijkste verschil tussen social games en kansspelen is volgens de geïnterviewde jongeren dat deelnemers aan kansspelen veel meer zijn gericht op het winnen van geld. Een tweede verschil is dat kansspelen alleen kunnen worden gespeeld als geld wordt ingezet, terwijl geld inzetten bij social games een optie is. De reden om een social game te spelen, is dan ook een andere dan die om mee te doen aan een kansspel. Bij een kansspel is de mogelijkheid geld te winnen de reden, een social game wordt gespeeld vanwege plezier, ontspanning, het sociale aspect en/of het steeds beter willen worden.

Reactie Kansspelautoriteit

De Kansspelautoriteit ziet naar aanleiding van beide onderzoeken een aantal risico’s. Zo is het de vraag of jongeren, vooral als ze risicovol en/of problematisch speelgedrag vertonen, onderscheid kunnen maken tussen gamen en gokken. Dat risico wordt groter, nu de scheidslijn tussen gamen en gokken steeds onduidelijker wordt. De Kansspelautoriteit ziet enkele aanknopingspunten om de risico’s te beperken. Dat zijn: het scheiden van het digitale aanbod van games en kansspelen; verplichtingen aan de reclame van games met gokelementen; verplichtingen voor de leeftijdsclassificatie van games met gokelementen; en voorlichting aan ouders en scholen over de risico’s van kansspelen en games met gokelementen.

Bijeenkomst

Om een en ander nader uit te werken en de haalbaarheid van dergelijke maatregelen te verkennen, gaat de Kansspelautoriteit in gesprek met de aanbieders van kansspelen en games over de vervlechting van producten. De toezichthouder heeft al informatie gevraagd bij aanbieders over dit onderwerp. De Kansspelautoriteit organiseert in september een bijeenkomst over dit onderwerp, de exacte datum is nog niet bekend.