Enquête naar kansspeldeelname door jongeren

De doelstelling van de Ksa was inzicht verkrijgen over de mate waarin minderjarigen en jongvolwassenen deelnemen aan kansspelen. De resultaten zijn geanalyseerd voor 16-17 jarigen en vergeleken met de resultaten voor jongvolwassenen (18-23 jaar) en volwassenen (24-30 jaar). De resultaten van de enquête zijn ook vergeleken met de resultaten van een (bredere) bevolkingsenquête in 2016. Voorkomen dat jongeren kunnen deelnemen aan kansspelen is een prioriteit van de Ksa. Het brein van minderjarigen is nog niet volgroeid, dat maakt ze extra kwetsbaar voor verslaving. Er zijn aanwijzingen dat op jonge leeftijd in aanraking komen met gokken, (ook) op latere leeftijd tot problemen kan leiden.

Stabiel

Het aantal minderjarigen dat, ondanks een verplichte leeftijd van 18 jaar, weleens deelneemt aan kansspelen lijkt redelijk stabiel. De cijfers over 2019 wijzen het volgende uit: 11 procent van de 16-17-jarigen zegt in het afgelopen jaar ‘weleens’ deel te hebben genomen aan krasloterijen, 8 procent van de jongeren speelde ‘weleens’ op kansspelautomaten, 7 procent gaf aan ‘weleens’ mee te hebben gedaan aan loterijen en 5 procent nam ‘weleens’ deel aan sportweddenschappen. De enquête wijst niet uit om welke frequentie het gaat.

Leeftijdsgrens

Een belangrijke conclusie is dat deelname aan spellen die vanaf het achttiende leeftijdsjaar gespeeld mogen worden (krasloten, speelautomaten en sportweddenschappen), éénmalig significant toeneemt bij het bereiken van de leeftijd van 18 jaar. Door 18+’ers wordt veel vaker deelgenomen aan de genoemde kansspelcategorieën dan door minderjarigen. Bij de spellen waarvoor géén leeftijdsplicht van 18 jaar geldt (social games met daarin loot boxes en social casino games), wordt een dergelijke toename vanaf het bereiken van de leeftijd van 18 jaar niet geconstateerd. Hieruit kan worden geconcludeerd dat het hanteren en toepassen van een leeftijdsgrens werkt. De enige verklaring die voor de genoemde significante toename kan worden gegeven is immers dat er op leeftijd wordt gecontroleerd voordat er deelgenomen kan worden.

Falen leeftijdscontrole

In de gevallen waarin minderjarigen toch kunnen deelnemen, faalt de leeftijdscontrole blijkbaar. Dit kan uiteenlopende oorzaken hebben. In geval van krasloten zou het kunnen zijn dat een minderjarige zo’n lot koopt samen met iemand die ouder is dan 18 jaar. In geval van sportweddenschappen zou het kunnen zijn dat de leeftijd niet (goed) wordt geverifieerd bij deelname. En bij spelen op kansspelautomaten is een mogelijke verklaring dat de horecaondernemer of speelhaleigenaar niet adequaat toeziet op het voorkomen van deelname door minderjarigen. De conclusie dat het strikt hanteren en toepassen van de leeftijdsgrens van 18 jaar werkt, is voor de Ksa een belangrijk gegeven bij het houden van toezicht op aanbieders.

Prioriteit

De Ksa heeft in de afgelopen jaren veel inspanningen geleverd om te voorkomen dat jongeren in aanraking kunnen komen met gokken. Leeftijdsverificatie is sinds begin dit jaar een extra criterium bij de aanpak van illegale online kansspelen. Verder werden er rapporten gepubliceerd over arcadehallen en loot boxes. Ook zijn studies gedaan naar de toenemende vermenging van games en kansspelen. In december 2018 werden ruim zeventig horecalocaties bezocht om te controleren op spelen door minderjarigen op kansspelautomaten. Hierover, en over andere acties, werd uitgebreid verslag gedaan in het Jaarverslag over 2018. Deze acties lopen nog steeds.