‘Kansspelautoriteit heeft goede positie veroverd’ - Reageren

Dit onderzocht criminologe Tamsin van Steenis. Zij ontving vandaag (maandag 12 maart 2018) de Scriptieprijs 2017. Tijdens een bijeenkomst in de Haagse Hoftoren presenteerde ze de resultaten van haar onderzoek. Voor haar scriptie (pdf, 1.9 MB) hield ze een online enquête onder exploitanten van speelautomaten en interviewde ze de exploitanten en meerjarige vergunninghouders (loterijen, Holland Casino).

Prijs

De Kansspelautoriteit schrijft jaarlijks de Scriptieprijs uit. Inzendingen moeten gaan over een aan kansspelen gerelateerd thema. ‘Beleidsrelevantie’ is een van de criteria op grond waarvan de winnaar wordt bepaald - de Kansspelautoriteit hoopt zo ook zelf te kunnen leren van het onderzoek. Aan de Scriptieprijs is een bedrag van 2.500 euro verbonden. Tamsin van Steenis studeerde inmiddels af.

Toezicht

Er is al veel onderzoek gedaan naar het fenomeen toezicht. Om toe te zien op naleving van wet- en regelgeving door organisaties of bedrijven, riep de overheid een flink aantal onafhankelijke en onpartijdige instanties in het leven. Deze toezichthouders, waarvan de Kansspelautoriteit er een is, bewaken dat er volgens de regels wordt gewerkt. Als dat niet het geval is, kunnen zij handhavend optreden.

Evenwicht

Voor toezichthouders is het de kunst om een goed evenwicht te vinden in het optreden. Tamsin van Steenis beschrijft in haar scriptie dat in de wetenschappelijke literatuur twee uitersten worden onderscheiden. Aan de ene kant punitiviteit: de toezichthouder treedt bestraffend op. Helemaal aan de andere kant van het spectrum is sprake van compliance: partijen onderkennen het belang van de regels en handelen hier geheel vrijwillig naar.

Positioneren

‘Zo zwart-wit is het in de praktijk vrijwel nooit’, zegt Tamsin van Steenis. ‘Toezichthouders hanteren vaak verschillende soorten aanpak, afhankelijk van het gedrag van de partijen waar toezicht op wordt gehouden. Om de meest effectieve aanpak te kunnen kiezen, is het belangrijk dat toezichthouders weten hoe vergunninghouders zich tegenover hen opstellen. Een vergunninghouder die de grenzen van de wet opzoekt, zou wellicht anders benaderd kunnen worden om tot regelnaleving te komen dan een vergunninghouder die zich keurig gedraagt. Het is voor toezichthouders dus belangrijk om te weten hoe er over hen gedacht wordt en waarom vergunninghouders bepaalde houdingen aannemen. Wanneer dit bekend is, kan hiermee rekening worden gehouden bij het bepalen van welke rol toezichthouders aannemen en daarmee met hoe zij zichzelf op de markt positioneren.’

Vergunningen

Een belangrijke taak van de Kansspelautoriteit is het verlenen van vergunningen aan aanbieders van kansspelen. De toezichthouder werd in 2012 opgericht om toezicht te houden op de markt voor de kansspelen. Die markt is onder te verdelen in de sectoren loterijen, speelautomaten en casinospelen (de vestigingen van Holland Casino). ‘Het feit dat er nog niet eerder onderzoek is gedaan naar de percepties van vergunninghouders ten opzichte van de Kansspelautoriteit, gaf een extra dimensie aan mijn onderzoek’, vertelt Tamsin van Steenis. ‘Bij vergunninghouders zag ik dat ook terug: in het begin van het bestaan van de Kansspelautoriteit was bij hen niet altijd duidelijk wat de Kansspelautoriteit van hen wilde of juist niet, of ze een formele of meer informele houding moesten aannemen – dat soort vragen leefden er.’

Goede positie

De algehele conclusie van Tamsin van Steenis is dat het toezicht van de Kansspelautoriteit volgens de vergunninghouders gaandeweg sterk is verbeterd. De toezichthouder heeft een goede positie veroverd op de kansspelmarkt, schrijft de criminologe in haar scriptie. Tegelijkertijd constateert de onderzoekster dat er met name bij exploitanten van speelautomaten nog wel sprake is van weerstand. Zo vinden zij dat de administratieve last die de Kansspelautoriteit oplegt, groot is. Ook zou de Kansspelautoriteit volgens deze ondernemers meer moeten doen aan de bestrijding van het illegale (online) aanbod.

Openbaar

Wat dit laatste betreft merkt Tamsin van Steenis op dat de Kansspelautoriteit in een lastige positie zit, zolang de Wet Kansspelen op afstand niet is aangenomen. Online kansspelen zijn in Nederland verboden. Het wetsvoorstel dat het aanbieden van online kansspelen onder strikte voorwaarden legaliseert, ligt momenteel in de Eerste Kamer. Tamsin van Steenis: ‘Ondernemers hebben last van het illegale online aanbod. De Kansspelautoriteit moet daar iets aan doen, vinden zij. Zij hebben er niet zo veel boodschap aan dat de wettelijke mogelijkheden onder het huidige wettelijk regime, de Wet op de kansspelen, beperkt zijn. Dit straalt negatief af op de Kansspelautoriteit, terwijl die daar eigenlijk niets aan kan doen.’

Transparantie

Een belangrijke aanbeveling van Tamsin van Steenis aan de Kansspelautoriteit in haar scriptie was openbaarmaking van het toezicht-, handhavings- en sanctiebeleid. Daardoor zou er onduidelijkheid over de verwachtingen die de Kansspelautoriteit en vergunninghouders van elkaar hebben, worden weggenomen. Tamsin van Steenis, lachend: ‘Ik zag laatst dat dit beleid inmiddels online staat op de site van de Kansspelautoriteit. Ik weet niet of dit door mijn aanbeveling komt, maar goed is het in ieder geval.’