Strenge regels voor de inzet van rolmodellen
Ter bescherming van kwetsbare groepen gelden er strenge regels voor de inzet van rolmodellen, waaronder influencers en (oud-)beroepssporters, bij wervings- en reclameactiviteiten. De wetgever maakt daarbij onderscheid tussen risicovolle en minder risicovolle kansspelen.
De norm die wij hier toelichten
artikel 4 van de Regeling werving, reclame en verslavingspreventie kansspelen
Wat is een rolmodel?
De wetgever heeft in artikel 4 van de Regeling werving, reclame en verslavingspreventie het begrip ‘rolmodel’ uitgewerkt, inclusief een niet-uitputtende opsomming van voorbeelden van rolmodellen. Het gaat in het algemeen om personen die publieke bekendheid genieten of personen waarmee andere personen zich willen identificeren of associëren, zoals (oud-)beroepssporters, acteurs, modellen en influencers.
Onder het inzetten van rolmodellen wordt ook het gebruik van afbeeldingen van het rolmodel verstaan. Ook de stem van een rolmodel onder het verbod valt. Evenmin is het toegestaan dat de naam of logo van een kansspelaanbieder in dezelfde uiting staat als de afbeelding, stem of naam van een rolmodel.
Voor aanbieders van risicovolle kansspelen
Voor de aanbieders van risicovolle kansspelen, namelijk de instantloterij (krasloten), sportweddenschappen (landgebonden), de totalisator (harddraverijen en paardenrennen), speelcasino’s, speelautomatenhallen en kansspelen op afstand (waaronder online sportweddenschappen), geldt op grond van artikel 4 van de Regeling werving, reclame en verslavingspreventie, een verbod op het gebruik van rolmodellen bij wervings- en reclameactiviteiten.
Het verbod maakt geen onderscheid ten aanzien van de inhoud van de wervings- of reclameactiviteiten waarbij rolmodellen worden gebruikt. Dit betekent dat u ook geen rolmodellen mag inzetten in reclame ter bewustwording van de risico’s van deelname aan risicovolle kansspelen.
Een uitzondering op het verbod is de inzet van rolmodellen voor wervings- en reclameactiviteiten voor niet-kansspelgerelateerde activiteiten van rolmodellen in lokale vestigingen van speelcasino’s en speelautomatenhallen. Ook sponsoring van (teams van) beroepssporters is toegestaan. Aanbieders van kansspelen op afstand mogen na 1 juli 2025 geen (teams van) beroepssporters meer sponsoren.
Voor aanbieders van minder risicovolle kansspelen
Als aanbieder van minder risicovolle kansspelen, namelijk de staatsloterij, de lotto en goededoelenloterijen, mag u op grond van artikel 4 van de Regeling werving, reclame en verslavingspreventie, in reclame-uitingen geen gebruik maken van rolmodellen jonger dan 25 jaar of die een 'substantieel bereik' hebben onder minderjarigen of jongvolwassenen.
Wat is substantieel bereik?
De wetgever heeft niet nader bepaald wanneer er sprake is van substantieel bereik. De Kansspelautoriteit constateert dat kansspelaanbieders deze norm zelfstandig invullen met percentages die variëren tussen de 25 en 30 procent.
Op dit moment zien wij geen aanleiding om deze invulling te corrigeren. Aan de hand van de praktijk beoordelen wij of een andere invulling noodzakelijk is, bijvoorbeeld om een hoger beschermingsniveau voor de consument te bereiken. In dat geval zullen wij dit tijdig en duidelijk communiceren aan vergunninghouders.
Wij betrekken steeds alle relevante omstandigheden bij onze beoordeling of een gekozen invulling overeenkomstig de wet is. Wij verwachten dat u als vergunninghouder bewuste, weloverwogen keuzes maakt waarin de bescherming van spelers en kwetsbare personen zoveel mogelijk centraal staat.
U onderzoekt het bereik van uw rolmodel
Als vergunninghouder bent u verplicht om voorafgaand aan iedere samenwerking met het rolmodel het bereik van het rolmodel onder minderjarigen en jongvolwassenen te onderzoeken. Uw samenwerking start vanaf de eerste uitzending of publicatie van de reclame-uiting waarin het rolmodel te zien of te horen is.
Om het bereik vast te stellen, betrekt u alle mediakanalen waarop het rolmodel actief is, waaronder sociale media, (on demand) TV, (digitale) radio, podcasts, lezingen, interviews in kranten en tijdschriften etc. De resultaten van het onderzoek moeten een actuele en representatieve weerspiegeling zijn van het bereik van het rolmodel bij de start van de samenwerking.
Dit betekent dat als u de reclame op een later moment opnieuw gebruikt of gedurende een langere periode u moet nagaan of het uitgevoerde onderzoek nog representatief is voor het actuele bereik van het gebruikte rolmodel.
Als vergunninghouder moet u de Kansspelautoriteit dit onderzoek en de resultaten daarvan direct kunnen tonen als wij daarnaar vragen.
Let op: of er bij uw reclame sprake is van een substantieel bereik van een rolmodel onder minderjarigen of jongvolwassenen staat los van de vraag of uw reclame-uitingen en andere reclameactiviteiten zich richten op kwetsbare groepen.
Inhoud, locatie en tijdstip van uw reclame kunnen ertoe leiden dat een reclame-uiting zich richt op kwetsbare groepen, ondanks dat het ingezette rolmodel geen substantieel bereik onder minderjarigen of jongvolwassenen heeft. In dat geval is de reclame niet toegestaan.
Sponsoring in relatie tot rolmodellenverbod
Voor sponsoring geldt onverkort dat de naam of logo van de vergunninghouder niet in dezelfde uiting mag staan als de afbeelding, stem of naam van een rolmodel. Bij sponsoring van beroepssporters is het op neutrale wijze tonen van het logo van een vergunninghouder, op bijvoorbeeld een T-shirt, toegestaan in het kader van de actieve sportbeoefening door de betreffende sporter (bijv. een aankondiging of weergave van de wedstrijden, of bij interviews over de wedstrijden). Overige filmpjes of beelden die daar los van staan vallen hier niet onder en betreffen een wervings- en reclameactiviteit. Dit geldt ook voor geënsceneerde situaties met scripts en (het team van) een beroepssporter of een ander rolmodel die door of in opdracht van de vergunninghouder wordt ingehuurd. Daarnaast moeten social media en websites van het team of de beroepssporter gescheiden gehouden worden van de sociale media en websites van de vergunninghouder. Ze mogen dus geen verwijzingen of links bevatten naar sociale media en websites van de vergunninghouder.