Eerder dit jaar was ik aanwezig bij een avond van een AGOG-groep. De eerste letters van de afkorting staan voor Anonieme Gokkers, het tweede deel betrekt ook de persoonlijke omgeving erbij. Anonieme gokkers ontmoeten elkaar wekelijks en wisselen dan onderling ervaringen uit. Ook proberen ze elkaar bij de les te houden en een sociale omgeving te bieden die voorkomt dat voormalige gokkers weer afglijden. Als ik één ding heb overgehouden aan deze avond, is het de zekerheid dat de aantrekkingskracht van gokken voor ex-verslaafden altijd blijft bestaan en dat standvastigheid een dagelijks gevecht is.
Ik hoorde die avond verhalen van mensen die hun huis of auto kwijtgeraakt waren door de schulden die ze hadden gemaakt. Maar erger dan deze materiële schade was de vertrouwensbreuk die was ontstaan met hun geliefden, partners, ouders, kinderen, broers en zussen. Al die dierbaren waren te vaak voorgelogen om nog vertrouwen te durven schenken. Soms vol woede, altijd ontdaan en teleurgesteld hadden ze afstand genomen van de gokverslaafde. Gokken maakt mensen heel eenzaam en verloren en doet ze elk toekomstperspectief verliezen. Dit kan er zelfs toe leiden dat mensen zo ver heen raken, dat ze niet meer zien hoe ze hun leven ooit weer op de rails kunnen krijgen en dat de gedachte aan zelfdoding een wenkend perspectief begint te worden.
Het was tegen die achtergrond dat ik een paar dagen terug in Amsterdam een bezoek bracht aan 113 Zelfmoordpreventie. In 2024 waren er in Nederland 1878 zelfdodingen, naar schatting 50.000 pogingen en enige honderdduizenden mensen spelen af en toe met de gedachte hun leven te beëindigen. Volgens Zweeds onderzoek is de kans op suïcide voor gokverslaafden 15 keer zo groot als voor de bevolking als geheel. Dan nog steeds is zelfdoding gelukkig maar zelden echt het gevolg. Maar in het complex van factoren die leiden tot suïcidale gedachten en gedrag, spelen eenzaamheid en het ontbreken van perspectief vaak een hoofdrol. Fenomenen waar gokverslaafden zo bekend mee zijn.
We spraken met 113, omdat er tussen hun doelgroep en de onze, op zijn minst overlap zit. Daarnaast heeft 113 een groot professioneel telefooncentrum dat honderden telefoontjes en chats per dag afhandelt van ongelukkige, sombere mensen die zelfdoding overwegen. Dat is wel een andere, forsere orde van grootte dan ons Loket Kansspel, maar het doel is wel hetzelfde: proberen mensen op een ander spoor te krijgen en weer perspectief te bieden.
Deze bezoeken lieten me des te meer inzien hoe belangrijk het is dat wij ons als toezichthouder niet alleen bezighouden met het reguleren van de markt en het tegengaan van illegaliteit, maar dat verslavingspreventie minstens zo’n belangrijke pijler is. We hebben inmiddels een toegewijd team dat zich specifiek met consumentenvoorlichting en -bescherming bezighoudt, en volop inzet op bijvoorbeeld publiekscampagnes om aandacht te vragen voor hulpmiddelen als Loket Kansspel en de gokstop, het iets toegankelijkere woord voor het Centraal register uitsluiting kansspelen (Cruks).
De gokstop stond de afgelopen dagen volop in de aandacht vanwege het bereiken van 100.000 registraties. De vraag bij zo’n cijfer blijft altijd of je blij moet zijn dat 100.000 mensen de weg naar het register en dus zelfbescherming hebben weten te vinden, of dat het vooral een signaal is van groeiende verslavingsproblematiek sinds de opening van de online gokmarkt. Voor dat laatste wil ik mijn ogen zeker niet sluiten: juist daarom hebben we steeds meer oog voor de consument en in het bijzonder probleemspelers. Maar per saldo ben ik toch overtuigd dat de gokstop een nuttig instrument is, dat kwetsbare gokkers net weer een extra drempel biedt en door hun eigen keuze ook helpt aan perspectief. Dat inmiddels 100.000 mensen daar gebruik van maken, duid ik dus positief.
In verschillende publicaties over het Cruksregister en de gokstop lees je ook kritiekpunten op het register. Veel van die punten kennen en delen we, zoals het moeizame proces rondom de onvrijwillige inschrijving. Op andere punten deden we waardevolle inzichten op, die ons helpen het register en de communicatie daaromheen voortdurend te verbeteren. Zowel de gokstop als de hulplijn van Loket Kansspel zijn onmisbaar om verslaafden de juiste hulp te kunnen bieden. Om die alomtegenwoordige verleiding te dempen en een terugval te voorkomen, én om probleemgokkers uit hun isolement te trekken en te laten zien dat ze niet alleen zijn. Hulpgroepen zoals AGOG dragen daar ook een enorme steen aan bij. We werken voortdurend aan het verbeteren van onze informatievoorziening, de naamsbekendheid van de plekken waar hulp te vinden is en de bewustwording van de gokker die nu misschien nog geen problemen ervaart, maar wel risico loopt. En wanneer je twijfelt of jij je gokgedrag nog wel onder controle hebt, zoek dan hulp. Je hoeft er niet alleen voor te staan.